Zazwyczaj pytania o to kto, kiedy i z kim sypia pojawiają się sprawach o rozwód czy ustalenie ojcostwa. Ale czy w sprawach z zakresu ubezpieczeń sąd może pytać Nas o kwestie intymne?

Może. Zazwyczaj robi to w sprawach, w których pojawia się wątek ciąży.

Nie robi tego jednak z ciekawości, a dla ustalenia pewnych istotnych faktów.

Zarzuty ZUS

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ZUS zazwyczaj zarzuca pozorność zatrudnienia lub fikcyjne prowadzenie działalności, ponieważ celem umowy o pracę / założenia firmy była wyłącznie chęć objęcia się ubezpieczeniem społecznym i szybkie przejście na zasiłek chorobowy lub macierzyński.

Bo przecież jak inaczej wytłumaczyć zwolnienie lekarskie po kilku miesiącach pracy i to w dodatku z kodem B (ciąża)?

Jak wiadomo tak jest ZUS-owi najłatwiej i to strona odwołująca musi wykazać, że tak nie jest.

Dowody

Najczęstszymi dowodami w tego typu sprawach jeżeli chodzi o kwestie intymne są:

1. zeznania strony
2. zeznania świadków
3. dowody z dokumentacji medycznej z okresu ciąży
4. karta ciąży
5. opinia biegłego ginekologa

Co interesuje sąd?

Zazwyczaj sąd interesuje to, czy osoba była zdolna do podjęcia pracy, albo czy zwolnienie lekarskie w ciąży było zasadne.

Często sąd ustala czy osoba była w ciąży podejmując aktywność zawodową i kiedy o tej ciąży mogła się dowwiedzieć lub się dowiedziała.

Ponadto sąd ustala kiedy o ciąży mógł dowiedzieć się lub dowiedział się pracodawca.

Orzecznictwo

Mamy wiele orzeczeń sądów (Sądu Najwyższego czy sądów apelacyjnych), które wprost mówią, że ciąża nie jest podstawą do odmowy zatrudnienia i nie świadczy o tym, że strony zawarły pozorną umowę o pracę.

O pozorności umowy o pracę nie może także świadczyć to, że została zawarta w czasie trwającej ciąży. Dążenie kobiety ciężarnej do uzyskania ochrony ubezpieczeniowej (bez ustalenia wynagrodzenia za pracę na nadmiernie rażąco wysokim poziomie) jest zachowaniem rozsądnym i uzasadnionym, zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia. Z tym że dla objęcia ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania pracy zasadnicze znaczenie ma nie to, czy umowa o pracę została zawarta i czy jest ważna (jako nienaruszająca art. 58 § 1 lub 83 k.c.), lecz tylko to, czy strony umowy pozostawały w stosunku pracy (art. 8 ust. 1 u.s.u.s.). O tym zaś, czy strony istotnie w takim stosunku pozostawały i stosunek ten stanowi tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki oraz wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2023 (II USK 6/23)

Pamiętaj – jeżeli zawarłaś umowę lub otworzyłaś firmę w trakcie ciąży to nie jest nic złego. Jeżeli ZUS zakwestionuje Twoje ubezpieczenie – możesz odwołać się od niekorzystnej dla Ciebie decyzji, bowiem:

Sama chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego jako motywacja do podjęcia zatrudnienia nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, podobnie jak inne cele stawiane sobie przez osoby zawierające umowy o pracę, takie jak na przykład chęć uzyskania środków utrzymania.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2023 (III USKP 83/22)

Miej jednak na uwadze, że w takiej sytuacji w Twojej sprawie mogą pojawić się pytania o kwestie intymne, sąd może chcieć od Ciebie dokumentacji medycznej lub danych lekarza prowadzącego ciążę. Wreszcie w sprawie może zostać powołany biegły ginekolog.

Ciekawostka

Kilka lat temu prowadziłam sprawę, której ZUS zarzucił fikcyjne prowadzenie działalności i odmówił prawa do zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Na wniosek ZUS sąd powołał w sprawie biegłego ginekologa, który miał określić, czy odwołująca będąc w ciąży była zdolna do założenia i prowadzenia firmy (!). Uwaga: opinia miała być wydana po przeprowadzeniu osobistego badania…Gdy sąd wydał postanowienie Pani dawno w ciąży już nie była, a dziecko chodziło już do żłobka….

Sędzia był bardzo zdziwiony tym, że oponuję przeciwko badaniu, mówiąc że dla sprawy nie ma znaczenia. Dopiero po chwili zrozumiał, że to nie ten sam typ spraw co np. sprawy o rentę, gdzie znaczenie ma badanie fizykalne żeby ocenić czy ktoś jest zdolny do pracy, lub nie.

Postanowienie zmienił jednak dopiero na posiedzeniu niejawnym.

Jak widać sprawy przeciwko ZUS do prostych nie należą.