Ekonomika procesowa - Temida jest kobietą

Ekonomika procesowa – co to takiego?

Jakiś czas temu na swoim twitterze napisałam, że sąd właśnie wyznaczył mi kolejną rozprawę… w lutym 2015 r. Taki odległy termin wyznaczył w sprawie jeden z Sądów Okręgowych w Warszawie.

No cóż, sąd ma takie terminy, trudno. Tylko dlaczego mnie tak to irytuje.

Bo sędziowie często nie zważają na przepisy … oraz sytuację stron.

Prowadzę wiele spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych (o renty, emerytury, zasiłki czy podleganie ubezpieczeniom społecznym), prawa pracy czy też związanych z błędami medycznymi.

W tych sprawach często kluczową rolę odgrywa… czas. Klienci bowiem zazwyczaj muszą czekać na świadczenie, zadośćuczynienie czy odszkodowanie aż do uprawomocnienia się wyroku.

Odpowiedź na odwołanie

W sprawach, w których przeciwnikiem jest ZUS mało kto wie, że ten organ w wyniku odwołania płatnika… może zmienić swoją decyzję. W praktyce nigdy się z tym nie spotkałam. Wygląda to tak, że odwołanie leży sobie 29 dni, by 30-go dnia urzędnik napisał odpowiedź, że odwołanie jest niezasadne… i przekazał sprawę do sądu. Odpowiedź na odwołanie zazwyczaj nie zawiera żadnego wniosku dowodowego.

Przepisy

Sąd przesyła odpowiedź i najczęściej zakreśla termin na złożenie twierdzeń i dowodów, pod rygorem ich pominięcia zgodnie z art. 207 par. 3 kpc:

Przewodniczący może także przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę zobowiązać strony do złożenia dalszych pism przygotowawczych, oznaczając porządek składania pism, termin, w którym należy je złożyć, i okoliczności, które mają być wyjaśnione. W toku sprawy złożenie pism przygotowawczych następuje tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi, chyba że pismo obejmuje wyłącznie wniosek o przeprowadzenie dowodu. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym.

Ważny jest też par. 6 tego samego artykułu:

Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Żeby było ciekawiej mamy jeszcze jeden przepis:

Art. 217. § 1. Strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej.

§ 2. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

§ 3. Sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione.

Zasadą jest więc możliwość powoływania dowodów, aż do zamknięcia rozprawy – pod warunkiem jednak, że nasz wniosek nie jest spóźniony, lub też nie jest złożony w celu przewlekania postępowania.

A jaka jest praktyka?

Czasami mam nieodparte wrażenie, że zasady te nie dotyczą pełnomocników ZUS.

Stajemy na rozprawie – ja i klient/klienci (często sąd na pierwszą rozprawę nie wzywa zawnioskowanych świadków, co skutkuje odroczeniem sprawy – na kolejny termin). A tu pełnomocnik wnosi o przeprowadzenie dowodów – np. o zobowiązanie płatnika do przedstawienia dokumentów, kontrahentów, o przesłuchanie kogoś na jakaś okoliczność.

Pytanie – dlaczego tych wniosków nie złożono w odpowiedzi na odwołanie – choć wówczas była taka możliwość???

Zgłaszanie takich wniosków na tym etapie to jawne przewlekanie postępowania, ponieważ można je było zgłosić wcześniej. Ekonomika procesowa w tym momencie idzie w odstawkę.

Wstaję i to mówię – że sąd powinien oddalić wnioski dowodowe jako spóźnione, bez uprawdopodobnienia, iż wcześniej nie można ich było zgłosić, powoływane jedynie dla zwłoki.

I co?

Sąd takie wnioski dopuszcza i w tym celu… odracza rozprawę. Często na termin z urzędu.

Oznacza to, że musimy czekać.

I nic w tym dziwnego, że sprawy o zasiłek toczą się potem nawet dwa lata, a sprawy medyczne – po kilka lat.

Problem? Jaki problem?

Najsmutniejsze jest to, że sędziowie nie widzą w tym żadnego problemu. Przecież kiedyś rozsądzą każdą sprawę. A że nie potrafią zawiadować procesem?

Czasami, w sprawach w których wiem, że będzie jeszcze kilka rozpraw proszę sąd o zaplanowanie kilku terminów od razu – znacznie skróci to czas procesu. Sędziemu łatwiej sądzić (zna sprawę, przy długich przerwach trzeba ją sobie przypominać), stronom też jest wygodnie. W taki sposób udało się w dużym procesie słuchać kilkunastu świadków w miesiąc – spotykaliśmy się co tydzień w poniedziałki lub czwartki (były to dni wokand tego sędziego).

Niestety taki przypadek jak opisany powyżej jest wyjątkiem.

Często zdarza się, że pierwsza rozprawa… trwa 10 minut. Sąd bowiem pyta tylko o stanowiska stron i o co w sprawie chodzi. Właściwe postępowanie dowodowe toczy się dopiero od kolejnej rozprawy, która w dużych miastach odbywa się średnio… za pół roku. I gdzie tu ekonomika procesowa?

A z czego w tym czasie ma żyć osoba, której ZUS odmówił renty, matka bez zasiłku macierzyńskiego, za co opiekunowie chorego dziecka mają je rehabilitować?

I jak to wytłumaczyć klientowi?